Jakie akwaterrarium dla żółwi wodno-lądowych?
Żółwie są jednymi z najbardziej atrakcyjnych zwierząt w świecie gadów. Jak każde żywe stworzenie wymagają od opiekuna zdobycia właściwej wiedzy z zakresu biologii gatunku i technik chowu. Wraz z decyzją o posiadaniu żółwia spoczywa na nas obowiązek zapewnienia mu możliwie najlepszych warunków. Jego los stanie się niemal całkowicie zależny od nas! Żółwie dobrze znoszą niewolę, jeśli ściśle przestrzega się podstawowych wytycznych chowu. Zwierzęta te znane są ze swojej długowieczności i gdy dopisuje im zdrowie mogą dożyć kilkudziesięciu lat. Ten punkt szczególnie należy wziąć pod uwagę przed zakupem żółwia. Żółwie wodno-lądowe będą dobrze czuły się w odpowiednio przygotowanym akwaterrarium. Zbiornik dla żółwi wodno-lądowych to największe wyzwanie, jakiemu należy sprostać, chcąc utrzymywać te zwierzęta w niewoli.
Wielkość i strefy w akwaterrarium dla żółwi wodno-lądowych
Żółwie wodno-lądowe wymagają dużego akwaterrarium. Zbiornik powinien składać się z dwóch części: wodnej i lądowej, gdzie część wodna (w zależności od gatunku) powinna zajmować 50-75% powierzchni zbiornika. Akwaterrarium musi być na tyle obszerne, aby umożliwić żółwiom pływanie z możliwością całkowitego zanurzenia. Ponadto powinno posiadać odpowiednio wielką przestrzeń umożliwiającą swobodne wyjście całym ciałem na suchy ląd każdemu osobnikowi. Trzeba przyjąć, że dla pary żółwi o długości pancerza 20-30 cm objętość części wodnej powinna wynosić 200-300 l wody. Dobrze gdyby głębokość wody wynosiła przynajmniej tyle, ile długość pancerza żółwia
Jaki materiał na zbiornik
Najlepszymi materiałami na zbiorniki wodne będą bez wątpienia szkło i tworzywa sztuczne. Jednym z najprostszych rozwiązań dla młodych i podrastających żółwi może być użycie kastry budowlanej lub dużych pojemników z tworzywa sztucznego, przeznaczonych do przetrzymywania różnych rzeczy (znane i lubiane w kręgach terrarystycznych pudła „SAMLA”).
Filtracja w części wodnej akwaterrarium
Woda powinna być stale czysta, wolna od resztek pokarmu i produktów przemiany materii. Z racji produkcji sporej ilości odchodów oraz wyjątkowo niechlujnego sposobu żerowania żółwi w wodzie w utrzymaniu jej czystości nieodzowny będzie wydajny filtr. Zasady efektywnej filtracji są podobne, jak w przypadku akwariów dla tzw. monster fish. Potrzebny jest odpowiedni prefiltr i filtracja mechaniczna + obszerne złoże dla filtracji biologicznej. Nie uchroni to nas mimo wszystko od regularnej podmiany części wody.
Ogrzewanie w części wodnej akwaterrarium
Żółwie wodno-lądowe preferują w akwaterrarium wodę o temperaturze 24-26oC. Grzałkę z termostatem do jej ogrzania należy zabezpieczyć przed stłuczeniem. Można ją umieścić na stałe w ochronnym koszu z siatki z tworzywa sztucznego lub w perforowanej (z nawierconymi otworami) rurce PVC o większej średnicy. Przewód zasilający również powinien być zabezpieczony przed silnymi i ostrymi szczękami żółwi. Nie należy tych kwestii bagatelizować.
Jak przygotować część wodną akwaterrarium?
Dno może stanowić cienka warstwa mieszanki drobnoziarnistego żwiru z piaskiem o obłych krawędziach. Gruby żwir utrudnia odmulanie, ponieważ w przestrzeniach pomiędzy nim gromadzą się duże ilości osadów.
Jak przygotować część lądową akwaterrarium?
Wyspę, jako część lądową, najczęściej umiejscawiamy na jednej z bocznych ścian zbiornika. Możemy ją podwiesić lub postawić na zanurzonych w wodzie ceramicznych lub betonowych kostkach. Ważnym jest, aby wyjście z wody było łagodne, nie śliskie, dające podparcie pazurom. Należy uważać by nie stworzyć pułapki, która mogła by uwięzić żółwia pod wodą. Możemy również wykonać odpowiednią nadbudówkę nad częścią wodną lub umieścić część lądową z boku (poza częścią wodną). Dzięki temu zyskamy jeszcze więcej przestrzeni dla naszych żółwi. Podłoże w tej części może stanowić mieszanka ziemi, torfu i piasku. Żółwie wodno-lądowe to wbrew pozorom sprawni wspinacze, dlatego akwaterrarium należy zabezpieczyć przed ucieczką, np. odpowiednio wysokimi ścianami zakończonymi ogranicznikiem.
Termoregulacja żółwi
Żółwie jako zwierzęta zimnokrwiste nie mogą wytwarzać własnego ciepła, lecz regulują temperaturę ciała za pomocą czynników zewnętrznych. Temperatura ich ciała może być wyższa, niż temperatura otoczenia tylko dzięki wygrzewaniu się w promieniach słońca. W naturze w ciepłe, słoneczne dni żółwie opuszczają wodę, wyciągając zwykle tylne nogi za siebie. W ten sposób osiągają maksymalną powierzchnię ciała wystawionego na promieniowanie. Wygrzewanie się pomaga również w zwalczaniu infekcji skórnych, w zrzucaniu liniejących płatów z karapaksu i plastronu oraz hamuje wzrost glonów na skorupie.
Żółwie są w stanie uzyskać ciepło znacznie szybciej niż je tracą. Mogą również kontrolować przepływ krwi w układzie krążenia, aby zatrzymać ciepło tak długo, jak to możliwe podczas zanurzenia. Kolor pancerza żółwia również odgrywa rolę w termoregulacji. Ciemniejszy pancerz nagrzewa się szybciej, niż jasnobrązowy lub inny jasny kolor i jest w stanie osiągnąć wyższą temperaturę.
Źródła ciepła nad częścią lądową
Nad częścią lądową umieszczamy źródła ciepła oraz promieniowania UVB, niezbędnego w syntezie witaminy D3. Promieniowanie UVA jest również pożądane, ponieważ stymuluje gady o aktywności dziennej do naturalnych zachowań i wzmaga apetyt. W celu dostarczenia energii cieplnej używa się najczęściej żarówek grzewczych („kwoki”, „grzybki”) lub ceramicznych promienników ciepła.
Do zapewnienia źródła UV używa się lamp metalohalogenkowych, jarzeniówek rurowych i kompaktowych. Źródło ciepła umieszczamy w bezpiecznej odległości od gada, tak by był poza jego zasięgiem (ryzyko poparzenia), a temperatura bezpośrednio pod promiennikiem wynosiła ok. 35oC. Stosując lampy metalohalogenkowe potrzebny jest dodatkowo specjalny układ zapłonowy, co może wpłynąć na końcowy koszt zestawu oświetleniowego. Lampy te mają jednak największą skuteczność w emisji promieniowania UV, dając dodatkowo silne, jasne światło o barwie zbliżonej do słonecznego, a także emitują spore ilości ciepła.
Należy używać tylko specjalistycznych, terrarystycznych opraw do lamp, ponieważ te do użytku codziennego w gospodarstwie domowym mogą nie być odporne na działanie wysokich temperatur, co grozi nawet pożarem. Źródła UVB należy umieścić w tzw. skutecznej odległości, ponieważ natężenie tego promieniowania maleje wraz ze wzrostem odległości od jego źródła. Dla jarzeniówek jest to zazwyczaj maksymalnie 30-40 cm. Każdy producent powinien informować o najefektywniejszej odległości, jaka powinna być pomiędzy źródłem UVB, a gadem.
Należy pamiętać, iż w przypadku jarzeniówek rurowych oraz kompaktowych ich skuteczność w emisji UVB maleje z czasem. Po upływie 6 miesięcy ich wydajność emisji UVB (to promieniowanie nie jest widoczne gołym okiem) może spaść nawet o połowę, dlatego należy je wymieniać na nowe, mimo iż nadal świecą widmem widzialnym. Można je wtedy zużyć do celów nie wymagających promieniowania UV, np. oświetlenia akwarium. Informacja o ich żywotności w emisji UV również powinna zostać podana przez producenta. Szkło nie przepuszcza promieniowania UV dlatego nie powinno się ono znajdować na drodze pomiędzy zwierzęciem, a źródłem tego promieniowania.
Wybieg zewnętrzny
Jeśli dysponujemy ogródkiem, w okresie letnim kiedy temperatura nocą nie spada poniżej 15oC, warto urządzić żółwiom wybieg zewnętrzny, zawierający również części wodną i lądową. Musi on być odpowiednio zabezpieczony przed ucieczką oraz drapieżnikami (psy, koty, ptaki). Nie zapomnijmy o zapewnieniu miejsca zacienionego, gdzie zwierzę może się schronić przed nadmiernym upałem.
Dawid Krótki