Włókno kokosowe – to więcej niż tanie podłoże!

Od wielu lat włókno kokosowe jest podstawowym produktem wykorzystywanym do utrzymania zwierząt terrariowych. Jest tanim, odnawialnym surowcem pozyskiwanym z zewnętrznej warstwy orzechów kokosowych – łuski. Włókno kokosowe dostępne jest w postaci sprasowanych bloków. Mogą one składać się z większych fragmentów, najczęściej nazywanych „coco coir”, „coco husk” lub (jak w ofercie firmy Tropical) Cocochips. Oprócz nich dostępne są również sprasowane bloki zawierające drobne, krótkie fragmenty (jak w produkcie Tropical Bioterra). Ten rodzaj włókna znany jest jako ziemia kokosowa lub torf kokosowy. Dodanie wody do takiego sprasowanego bloku powoduje, że znacznie zwiększa on swoją objętość (około 6 – 8 razy). Następnie woda wchłonięta przez włókno kokosowe powoli odparowuje. Proces ten można powtarzać wiele razy, co sprawia, że surowiec ten może mieć wiele różnych zastosowań.

Skład włókna kokosowego

W skład włókna kokosowego wchodzi 45% ligniny (polimer, podstawowy składnik drewna) i 44% celulozy (polisacharyd budujący ściany komórkowe roślin). Pozostałe składniki (np. taniny) sprawiają, że włókno ma właściwości antystatyczne, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne oraz tworzy kwaśne środowisko w kontakcie z wodą.

Substrat do terrarium i dla roślin

Kiedyś to głównie torf był używany jako podłoże w ogrodnictwie i w terrariach. Obecnie wiadomo, że torfowiska to środowiska zagrożone i stosowanie torfu powinno być zredukowane do minimum. Włókno kokosowe jest najbardziej oczywistym materiałem, który może zastąpić torf. W zależności od przeznaczenia włókno kokosowe zalewamy wodą i możemy stosować je samodzielnie lub w połączeniu z innymi materiałami, takimi jak piasek, mech lub liście.

Zazwyczaj włókno kokosowe jest używane w terrariach leśnych lub do uprawy roślin lubiących wilgotne podłoże. Jednak również gady żyjące na pustyniach będą zadowolone z tego substratu, jeżeli zostanie on użyty do stworzenia wilgotnego schronienia lub miejsca do składania jaj.

Substrat do rozrodu ryb

Włókno kokosowe jest nie tylko świetnym podłożem do terrarium. Można go również używać jako substrat w akwariach. Wiele gatunków ryb sezonowych (np. szczupieńczyki, zagrzebki) składa ikrę w podłożu. Pojemnik z substratem, w którym znajduje się ikra, wyjmuje się z wody i pozostawia do wyschnięcia. W ten sposób jaja mogą być przechowywane miesiącami. Gdy hodowca ponownie zaleje substrat wodą – następuje wylęg. Włókno kokosowe w akwarium powoduje również brązowe zabarwienie wody, co można wykorzystać w zbiornikach z czarną wodą.

Substrat do rozrodu zwierząt lądowych

Z pewnością wermikulit i perlit są najbardziej popularnymi na rynku substratami do inkubacji jaj dla gadów. Jednak włókno kokosowe świetnie się sprawdza dla wielu gatunków mających specjalne wymagania podczas inkubacji jaj.

W przypadku jaj gadów o miękkich, skórzastych skorupkach, włókno kokosowe zapewnia odpowiednią wilgotność, jednocześnie chroniąc jaja przed bezpośrednim kontaktem z wodą. Natomiast u wielu gatunków posiadających jaja o twardych, kruchych skorupkach, zwłaszcza tych znanych z problemów przy wylęganiu, włókno kokosowe tworzy kwaśne środowisko, które pomału rozpuszcza skorupkę jaja. W ten sposób skorupka staje się cieńsza, a przez to łatwiejsza do rozbicia przez młode. Pamiętaj też, że nie ma masz powodu do paniki, gdy wcześniej białe jaja staną się brązowe. Zabarwienie skorupek jaj powodują taniny i nie jest to niebezpieczne dla embrionów.

Kiedy nie używać włókna kokosowego

Mimo wielu zalet włókna kokosowego są przypadki, gdy nie należy go stosować. Z kwaśnego substratu kokosowego z pewnością nie będą zadowolone bezkręgowce (równonogi, pareczniki czy larwy chrząszczy) rozkładające podłoże lub w nim żyjące. Ponadto czyste włókno kokosowe nie zawiera wystarczająco dużo składników pokarmowych, by zaspokoić ich potrzeby żywieniowe. W przypadku wymienionych wyżej bezkręgowców lepszym rozwiązaniem jest mieszanka ziemi kompostowej lub wierzchnia warstwa ziemi z lasu.

Chciałbym zaprosić czytelników do eksperymentów z włóknem kokosowym. Dzięki jego wielu korzystnym właściwościom może mieć różnorakie zastosowanie w akwarystyce i terrarystyce.

Stephan Ettmar