Bakterie w akwarium morskim

Kiedy myślimy o pięknym akwarium morskim, przede wszystkim wyobrażamy sobie kolorowe koralowce i ryby. Jednak najważniejszych mieszkańców akwarium nie widać gołym okiem. Bakterie, bo o nich mowa, odpowiadają za jedne z najważniejszych procesów biochemicznych zachodzących w akwarium morskim oraz w dużej mierze za zdrowie ryb i korali, a dodatkowo jako bakterioplankton stanowią ważną część diety koralowców. Można śmiało powiedzieć, że jeśli bakterie w akwarium morskim są w dobrej kondycji, to całe akwarium wygląda dobrze.

W akwarium można wyróżnić kilka grup bakterii, ale skupię się na dwóch: bakteriach saprofitycznych oraz bakteriach azotowych, zwanych także nitryfikacyjnymi.

Bakterie saprofityczne

Saprofity to ogólnie organizmy pobierające energię z rozpadu martwych szczątków organicznych, a tych w akwarium morskim jest niemało, np.: tak zwany detrytus, czyli odchody ryb, obumarłe szczątki roślin i zwierząt, śluz korali czy niezjedzone resztki pokarmowe. Wszystko to prędzej czy później opadnie na dno i coraz bardziej rozdrabniane przez małe organizmy piaskowe zacznie wnikać w głąb piasku.

Bez bakterii azotowych w akwarium nie byłaby możliwa hodowla ryb, ponieważ w ciągu kilku dni zatruwałyby się one amoniakiem pochodzącym z własnych odchodów.

Bakterie saprofityczne w akwarium odgrywają bardzo ważną rolę, rozkładając materię organiczną na proste związki nieorganiczne. Dzięki temu detrytus nie kumuluje się w piasku. W przeciwnym wypadku stanowiłby on bombę zegarową, która prędzej czy później mogłaby wybuchnąć, zbierając odpowiednie żniwo.

Bakterie nitryfikacyjne i denitryfikacyjne

Druga grupa bakterii o ogromnym znaczeniu dla zdrowia akwarium rafowego to bakterie azotowe. W jej skład wchodzą różne szczepy bakterii nitryfikujących i denitryfikujących, które odpowiadają za tak zwany cykl azotowy. Cykl azotowy, zwany też od symbolu azotu „cyklem N”, to zespół procesów chemicznych, w których bardzo toksyczny amoniak (NH₃) jest utleniany najpierw do względnie bezpiecznych azotanów (NO₃^–), które z kolei są redukowane do azotu cząsteczkowego (N₂). Bez bakterii azotowych w akwarium nie byłaby możliwa hodowla ryb, ponieważ w ciągu kilku dni zatruwałyby się one amoniakiem pochodzącym z własnych odchodów.

Co wpływa na bakterie w akwarium morskim?

Często jest tak, że to, co pożyteczne, jest bardzo delikatne i wrażliwe na zmiany środowiskowe, a to, co jest szkodliwe, jest odporne na złe warunki. Tak samo jest z bakteriami. Skoki temperatur, zwłaszcza latem, intensywna filtracja, stosowanie chemii czy wahania natlenienia szybko osłabiają florę bakteryjną w akwarium. Często objawia się to skokiem parametrów, chorobami ryb czy plagami, na przykład glonów i cyjanobakterii.  Dodatkowo bakterie azotowe namnażają się bardzo wolno, co oznacza, że osłabienie ich szczepów może spowodować kilkutygodniowe konsekwencje. Dlatego dobrym pomysłem jest regularne uzupełnianie bakterii w akwarium morskim odpowiednimi preparatami.

Jakie preparaty z bakteriami stosować w akwarium morskim?

Rozsądny akwarysta powinien być świadomy konieczności dbania o florę bakteryjną w akwarium. Niestety jest bardzo trudne ze względu na niemożność bezpośredniej kontroli stanu bakterii. Na szczęście bakterie można dodawać do akwarium. Doskonale nadają się do tego dwa preparaty: Tropical Marine Power Bacto-Active z bakteriami saprofitycznymi oraz Tropical Marine Power Nitri-Active z bakteriami nitryfikacyjnymi. Oba preparaty są tak skomponowane, że wzajemnie uzupełniają swoje działanie, dlatego warto rozważyć ich naprzemienne podawanie do akwarium.

Jak podawać preparaty z bakteriami do akwarium morskiego?

Bakterie powinno się podawać przy wyłączonym odpieniaczu i ozonatorze (jeśli ktoś używa). Można je wlewać bezpośrednio do wody. Można też, w celu zwiększenia ich wydajności, planowaną dawkę rozcieńczyć wodą akwariową i długą pipetą podać bezpośrednio pod powierzchnię piasku. Dzięki temu większość bakterii zostanie na substracie i nie będzie krążyła w kolumnie wody.

Kiedy podawać bakterie do akwarium morskiego?

Bakterie należy dozować regularnie. Dotyczy to zwłaszcza w młodych zbiorników, w których populacja bakterii nie jest jeszcze odpowiednio rozwinięta, a cykl azotowy jest niestabilny. W dojrzałych akwariach dawki obu preparatów można zmniejszyć. Należy jednak pamiętać, że po sytuacjach stresowych, takich jak np.: skoki temperatury, przerwa w dostawie prądu czy kuracja antybiotykowa, można podać większe dawki.

Bakterie to podstawa każdego stabilnego ekosystemu, oczywiście włączając w to ekosystemy rafowe, czyli również ekosystemy naszych akwariów. Mimo że trudno je obserwować bezpośrednio, możecie mieć pewność, że mieszkają w zakamarkach skał i w piasku i wykonują kawał dobrej roboty. A jeśli w akwarium coś nie hula, to może właśnie jest to znak, że wymagają więcej troski od akwarysty?

Bartek Stańczyk