Żółw obrzeżony (Testudo marginata) – największy lądowy żółw Europy
Żółw obrzeżony (Testudo marginata) to gatunek żółwia z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae). Gatunki z tej rodziny są przystosowane do życia na lądzie. Rodzaj Testudo przystosował się do stosunkowo suchego środowiska. Gatunki z tej grupy mają grube, słupowate kończyny ze zrośniętymi palcami oraz mocnymi pazurami umożliwiającymi kopanie. Ich skorupa jest zwykle wysklepiona i ciężka, a same żółwie są krępe i ociężałe.
Jak wygląda żółw obrzeżony?
Żółw obrzeżony ma wydłużony pancerz z wypukłym karapaksem (grzbietowa część pancerza) oraz płaskim plastronem (brzuszna część pancerza). Karapaks w tylnej części jest szerszy i tworzy wystającą, charakterystyczną kryzę stanowiącą obramowanie pancerza, które jest większe u samców. Najprawdopodobniej to od tej cechy pochodzi łacińska nazwa gatunkowa tego żółwia. Głowa jest owalna z wąskim pyskiem zapatrzonym w rogowy dziób. Nos jest ostro ścięty, z boku nadaje pyskowi kwadratowy zarys. Szyja jest dość gruba i niedługa. Kończyny przednie są lekko spłaszczone, a tylne słupowate, wszystkie zakończone czterema pazurami. Ogon jest krótki i szpiczasto zakończony, u samców zwykle dłuższy i masywniejszy niż u samic.
Na skórze głowy i kończyn znajdują się tarczki rogowe. Ubarwienie karapaksu jest czarne z jasnobrązowymi centrami tarczek na grzbiecie oraz większymi fragmentami tarczek na obrzeżu. Plastron jest jasnobrązowy z czarnym wzorem złożonym z trójkątów. Skóra tych żółwi ma kolor od jasnobrązowego do szarego lub nawet czarnego. Młode osobniki są jaśniejsze, z wiekiem ciemnieją, niekiedy do całkowitego melanizmu.
Żółw obrzeżony to największy żółw europejski. Jest to również jeden z nielicznych gatunków, u których samce są większe od samic. Samice dorastają średnio do 25-27 cm długości karapaksu, a samce – do 27-32 cm. Osobniki dorosłe osiągają zwykle 2-3,5 kg wagi. Prawdopodobnie gatunek ten skarłowaciał na skutek konsumpcji przez człowieka i wynikającej z tego sztucznej selekcji, w wyniku której przeżywały osobniki mniejsze, mniej atrakcyjne. Największy żyjący przedstawiciel tego gatunku mierzy 52 cm długości karapaksu. Jest to jeden z osobników utrzymywanych przez Centro Carapax (włoską stację rozmnażania żółwi europejskich) w celu powiększenia populacji tego gatunku.
Występowanie żółwia obrzeżonego
Żółw obrzeżony występuje w Europie, głównie w Grecji, Albanii, Turcji i we Włoszech. Gatunek ten zamieszkuje częściowo kamieniste i suche tereny, makie, gaje oliwne, zbocza pagórków porośnięte krzewami i tereny górskie. Najczęściej występuje na terenach położonych do 1600 m n.p.m.. W niektórych rejonach można spotkać go również w wyższych partiach górskich. Jest najlepiej przystosowany do warunków górskich spośród innych gatunków z tego rodzaju.
W miejscach występowania żółwia obrzeżonego lata są gorące i suche, a zimy łagodne i wilgotne, co wpływa na sezonowe zmiany w dostępności pokarmu. Dodatkowo rejony górskie charakteryzują się większymi wahaniami temperatur i wilgotności niż niziny, co wpływa również na szatę roślinną, która w górach jest uboższa.
Jak długo żyje żółw obrzeżony?
Żółw obrzeżony w niewoli żyje średnio 21 lat, jednak niektóre osobniki mogą żyć nawet 70 lat lub dłużej. Tak duża rozbieżność w długości życia może wynikać z wrażliwości tego gatunku na nieodpowiednie warunki oraz dietę. Przed zakupem żółwia upewnij się, że jesteś w stanie zapewnić mu odpowiednie warunki, co zminimalizuje ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych.
Jakie terrarium dla żółwia obrzeżonego?
Terrarium dla żółwia obrzeżonego może być zamkniętym szklanym zbiornikiem lub otwartym od góry wybiegiem. Młode żółwie zwykle utrzymuje się w terrariach zamkniętych ze względu na większą kontrolę nad parametrami (wilgotność i temperatura) oraz mniejsze rozmiary żółwia umożliwiające dobranie odpowiedniego zbiornika. Z czasem żółw będzie potrzebował większej przestrzeni i konieczne będzie zbudowanie obszernego wybiegu.
Wielkość terrarium powinna być dobrana do wielkości danego osobnika w taki sposób, aby umożliwić mu swobodne poruszanie się po powierzchni zbiornika. Elementy wyposażenia (kryjówka, basen, miska na wodę) nie powinny znajdować się zbyt blisko siebie, aby żółw mógł swobodnie przemieszczać się pomiędzy nimi. U żółwi lądowych stosuje się następującą zasadę wyznaczania minimalnej wielkości terrarium:
- szerokość terrarium powinna stanowić co najmniej 4-krotność długości karapaksu żółwia,
- długość terrarium powinna stanowić co najmniej 8-krotność długości karapaksu żółwia,
- wysokość terrarium należy dobrać tak, aby żółw po wspięciu się na tylne kończyny i oparciu o ścianę nie sięgał do oświetlenia lub otwartej góry wybiegu – co najmniej 2-krotność długości karapaksu.
Jeżeli terrarium jest zamknięte od góry, należy uwzględnić również konieczność zachowania odpowiedniego dystansu oświetlenia od żółwia.
Na podstawie powyższych wytycznych minimalne wymiary terrarium dla żółwia obrzeżonego, którego karapaks ma 25 cm długości, będą następujące: 200 cm długości, 100 cm szerokości i 50 cm wysokości. Jest to jednak niezbędne minimum. Żółwie lądowe są bardzo aktywne i im mają większą powierzchnię wybiegu, tym lepiej funkcjonują.
Jakie podłoże do terrarium dla żółwia obrzeżonego?
Jako podłoże do terrarium dla żółwia obrzeżonego najczęściej stosuje się mieszanki przeznaczone dla żółwi lądowych, które dobrze utrzymują wilgoć i nie pylą. Przy stosowaniu sypkiego podłoża istnieje ryzyko połykania go przez żółwia i zaczopowania przewodu pokarmowego. Dlatego poleca się stosowanie podłoża utwardzonego – z dużą ilością gliny, która po zalaniu wodą tworzy skorupę. Dobrym wyborem będzie tu podłoże Tropical Terraclay. Możesz również zastosować wycięty fragment murawy wraz z roślinnością. Jednak w takim przypadku koniecznie upewnij się, że w miejscu pozyskania darni nie prowadzono oprysków.
Niezbędnym wyposażeniem w terrarium dla żółwia obrzeżonego jest obszerna kryjówka, dająca mu swobodę poruszania się wewnątrz niej. Podłoże znajdujące się bezpośrednio pod oświetleniem grzewczym warto również wyłożyć płaskimi kamieniami, które będą się nagrzewały w dzień i oddawały ciepło w nocy, podobnie jak to ma miejsce w środowisku naturalnym. W innych częściach zbiornikach również warto ułożyć niskie skałki. Urozmaicą one przestrzeń oraz pomogą prawidłowo ścierać pazury żółwia podczas przemieszczania się po nich. W terrarium powinny znajdować się również basen z wodą oraz miska na pokarm.
Więcej wskazówek o tym, jak urządzić terrarium dla żółwi lądowych, znajdziesz we wpisie Roślinożerne żółwie lądowe – terrarium i opieka.
Wybieg zewnętrzny dla żółwia obrzeżonego
Jeżeli posiadasz przydomowy ogród, możesz pokusić się o skonstruowanie zewnętrznego wybiegu dla żółwia obrzeżonego. Jest to zalecane rozwiązanie ze względu na zapewnienie żółwiowi warunków zbliżonych do naturalnych. W ogrodzie są większe możliwości urozmaicenia terenu. To sprzyja lepszemu samopoczuciu gada, zapewnia mu więcej ruchu i naturalne zmiany warunków, co sprzyja budowaniu lepszej kondycji.
Wybieg powinien być usytuowany w nasłonecznionym miejscu, żeby żółw miał bezpośredni dostęp do światła słonecznego. Należy jednak zadbać także o to, aby na wybiegu znajdowało się trochę cienia, w którym żółw mógłby odpocząć od upału. Idealnym miejscem na wybieg jest kawałek trawnika lub łąki, ale warto zapewnić mu również skalisty fragment. Przed umieszczeniem żółwia na wybiegu upewnij się, że nie znajdują się na nim trujące dla niego rośliny.
Konstrukcja wybiegu powinna być dobrze przemyślana, aby zapewnić żółwiowi ochronę przed drapieżnikami oraz zapobiec jego ucieczce. Żółw obrzeżony doskonale kopie i może przedostać się pod ogrodzeniem, a także potrafi wspiąć się po nierównościach i uciec górą. Wybieg powinien być więc osłonięty z każdej strony. Wewnątrz należy zaplanować sporą, dobrze zaizolowaną kryjówkę lub budkę, która zapewni żółwiowi ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Dach budki może być przeszklony, co zapewni nagrzewanie jej wnętrza w ciągu dnia i ciepło także w nocy. Kryjówka lub budka mogą być również lekko dogrzewane matą grzewczą lub innym promiennikiem ciepła, gdy warunki pogodowe są niekorzystne.
Żółw obrzeżony może przebywać na wybiegu zewnętrznym od wiosny do jesieni, jeżeli temperatura w nocy nie spada poniżej 15°C. Konieczne jest zapewnienie mu ciepłego schronienia, a jeśli warunki są bardzo zmienne, to należy na ten czas zabrać żółwia na wybieg wewnętrzny. Żółw obrzeżony jest wrażliwy na częste i nagłe wahania temperatury. Dlatego jeżeli masz wątpliwości, możesz dłużej trzymać go w domu, gdzie warunki są stabilniejsze.
Jakie oświetlenie jest odpowiednie dla żółwia obrzeżonego?
Żółw obrzeżony to gatunek dzienny, przez dużą część swojej aktywności jest wystawiony na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Jego skóra i skorupa są ciemne, przystosowane do lepszego pochłaniania ciepła oraz promieniowania UVB, dzięki któremu syntetyzuje odpowiednią ilość witaminy D3. Lepsze pochłanianie ciepła zapewnia żółwiowi szybsze wygrzanie się po chłodnej górskiej nocy. Żółw obrzeżony (Testudo marginata) potrzebuje oświetlenia, które zapewni mu możliwie zbliżone światło do naturalnego.
W sklepach terrarystycznych dostępne są różne typy oświetlenia. Zarówno takie, które poza światłem widzialnym emitują jeszcze UVB lub promieniowanie cieplne, jak i oświetlenia łączące w sobie obie te funkcje. Niezależnie od tego, czy zastosujesz jedną żarówkę, czy osobno grzewczą i UVB, zadbaj o to, by były one zamontowane w jednej ze skrajnych stref w terrarium. W ten sposób w jednym punkcie grzewczym zapewnisz żółwiowi całe spektrum oświetlenia, jakiego potrzebuje. Dodatkowo, jeżeli terrarium jest obszerne, to warto w chłodniejszej części zamontować dodatkowe oświetlenie UVB. Czasami też konieczne jest zamontowanie dodatkowej lampy grzewczej, aby zapewnić odpowiednie warunki w całym zbiorniku.
Moc oświetlenia dobierz adekwatnie do wielkości terrarium i odległości żarówki od zwierzęcia. Nieodpowiednio dobrana może powodować oparzenia lub emitować zbyt mało promieniowania, co również będzie przekładać się na pogorszenie się zdrowia gada. W przypadku żółwia obrzeżonego stosuje się oświetlenie dla gadów stepowych, z promieniowaniem UVB o mocy ok. 10%. Niektórzy producenci stosują inne oznaczenia, dlatego upewnij się, że dane oświetlenie jest odpowiednie dla tego gatunku. Oświetlenie stosuj przez 10-12 godzin dziennie.
Jaka jest odpowiednia temperatura dla żółwia obrzeżonego?
W warunkach naturalnych w miejscu występowania żółwia obrzeżonego panuje klimat śródziemnomorski, który charakteryzuje się łagodnymi zimami z temperaturą powyżej 0°C oraz gorącymi i suchymi latami z temperaturą powyżej 20°C. Latem temperatura maksymalna dochodzi zwykle do 30°C. Na terenach górskich warunki są zwykle ostrzejsze, z większymi spadkami temperatur w nocy oraz zimą. Wiosna jest bardzo krótka, lecz obfitująca w roślinność zielną. Lato jest suchsze niż na nizinach, a jesień – długa i chłodna.
Gatunek ten jest przystosowany do większych dobowych amplitud temperatur niż inne żółwie z tego rodzaju. Chłodniejsze noce nie stanowią dla niego problemu, pod warunkiem że temperatura spada stopniowo, tak jak dzieje się to w naturze. Zazwyczaj nagrzane od słońca podłoże i skały oddają ciepło przez wiele godzin, a żółw ma możliwość ukrycia się w zagłębieniach, szczelinach lub norach, co częściowo hamuje utratę ciepła. Najchłodniejszy moment nocy przypada najczęściej krótko przed świtem, kiedy żółw może zacząć korzystać z pierwszych promieni słońca. W warunkach sztucznych, zwłaszcza na wybiegu zewnętrznym, należy stworzyć mu podobne warunki, aby mógł korzystać z nagromadzonego ciepła kryjówki lub słabej maty grzewczej w przypadku zimniejszych nocy.
W warunkach hodowlanych powinieneś zapewnić żółwiowi zbliżone warunki do tych naturalnych. Pamiętaj jednak, że powinny być stabilniejsze niż w naturze. Wystawienie żółwia na skrajności lub nagłe wahania może przyczynić się do pogorszenia się jego zdrowia. Idealnie będzie, jeżeli zapewnisz żółwiowi inną temperaturę latem oraz zimą, aby zachować naturalny cykl, do którego jest przystosowany. Zimę żółwie obrzeżone spędzają w ukryciu, zapadając w zimowe odrętwienie. O zimowaniu oraz temperaturach za chwilę, teraz opiszę temperatury, które należy zapewnić żółwiowi latem.
W terrarium żółwia obrzeżonego temperatura powinna być zróżnicowana. Jednak różnica między najwyższą i najniższą wartością nie powinna być zbyt duża i zaleca się, aby wynosiła ok. 10°C. Na jednym końcu pod oświetleniem grzewczym temperatura powinna wynosić punktowo pod promiennikiem ciepła ok. 35°C, a następnie spadać stopniowo aż do temperatury 25°C na drugim końcu. W ten sposób zapewnisz żółwiowi zróżnicowane strefy i jednocześnie nie narazisz go na gwałtowne zmiany temperatur podczas przemieszczania się po terrarium. Zwierzę samo wybierze miejsce, gdzie w danym momencie będzie czuć się komfortowo. Należy tutaj również dodać, że temperatura punktowa 35°C odnosi się do temperatury, która występuje bezpośrednio pod lampą grzewczą. Jest to temperatura nagrzanej powierzchni (lub skorupy wygrzewającego się żółwia) oraz powietrza w tej ograniczonej przestrzeni. Temperatura dookoła punktu grzewczego jest niższa. Latem w nocy nie powinna spadać poniżej 15°C, ale sporadyczne chłodniejsze noce nie powinny wpłynąć na zdrowie żółwia w dobrej kondycji.
Zimowanie żółwia obrzeżonego
W środowisku naturalnym żółw obrzeżony zapada w sen zimowy (brumację, odmianę hibernacji). W warunkach hodowlanych również należy zapewnić mu taki spoczynek. Sen zimowy u żółwi zwykle trwa nieprzerwanie aż do wiosny, jednak u żółwia obrzeżonego niektóre populacje wybudzają się w cieplejszych okresach i pozostają aktywne dopóki pozwala na to pogoda. Takie zachowanie obserwowane jest w miejscach, gdzie w okresie jesiennym po pierwszym poważnym ochłodzeniu powracają kilkukrotnie wyraźnie cieplejsze okresy. Mimo to w warunkach sztucznych zaleca się, aby przeprowadzić jedno długie zimowanie, gdyż niesie ono mniejsze ryzyko ewentualnych problemów zdrowotnych gada.
Zimowanie jest naturalnym procesem, który wpływa na długość życia, odporność, kondycję oraz rozmnażanie żółwia. W trakcie brumacji metabolizm żółwia zwalnia, nie odżywia się on, ale też nie zużywa zbyt wielu kalorii. Jest to mechanizm pozwalający na przeczekanie do czasu, aż warunki pozwolą na normalne funkcjonowanie. W celu przygotowania żółwia do zimowania należy z dużym wyprzedzeniem zaplanować cały proces, aby jego organizm był dobrze odżywiony, zdrowy i gotowy na podjęcie takiego wysiłku. Osobnik w złej kondycji może zachorować w trakcie snu zimowego, a nawet się z niego nie wybudzić.
Jak przygotować żółwia obrzeżonego do zimowania?
Przygotowanie żółwia obrzeżonego do zimowania obejmuje zapewnienie mu optymalnych warunków wiosną i latem oraz bogatej i urozmaiconej diety dostosowanej do cyklu rocznego. Jesienią należy stopniowo zmniejszać ilość pokarmu i odrobaczyć żółwia. Na około miesiąc przed planowanym zimowaniem należy stopniowo skracać czas świetlny i ograniczać karmienie. Należy również stosować ciepłe kąpiele, aby opróżnić przewód pokarmowy żółwia. Dwa tygodnie przed zimowaniem należy zakończyć karmienie, zrobić ostatnią ciepłą kąpiel i przenieść żółwia do chłodniejszego pomieszczenia o temperaturze 10-15°C. Wyłączamy również światło. Następnym krokiem jest zimowanie w temperaturze 4-5°C przez 2-3 miesiące. Wybudzanie również należy przeprowadzić stopniowo, ale w znacznie krótszym czasie.
Jeżeli żółw znajduje się na wybiegu zewnętrznym, możesz pozwolić, aby proces przygotowawczy do zimowania oraz wybudzanie przebiegały naturalnie. Niezwykle istotne w tym okresie jest jednak kontrolowanie temperatury na zewnątrz. W naszym klimacie wiosenna i jesienna pogoda potrafi być gwałtowna i bardzo zmienna. Występujące na zmianę mrozy i ocieplenia nie są odpowiednimi warunkami dla żółwia obrzeżonego. W takich okolicznościach lepiej zapewnić mu odpowiednie warunki w domowym terrarium. Aby dowiedzieć się więcej na temat zimowania żółwi, przeczytaj Zimowanie żółwi lądowych i wodno-lądowych.
Dostęp do wody i wilgotność w terrarium żółwia obrzeżonego
Żółw obrzeżony (Testudo marginata) powinien mieć stały dostęp do basenu z wodą. Ważne jest, aby basen miał niskie brzegi, które nie będą utrudniać mu wejścia do wody. Ponadto powierzchnia basenu powinna być wystarczająco duża, aby żółw mógł się w nim cały zmieścić. Głębokość nie może być zbyt duża, ponieważ gatunek ten nie potrafi pływać. Żółw obrzeżony wchodzi do wody, aby się zwilżyć i schłodzić podczas suchych, gorących dni i zwykle nie pozostaje w niej zbyt długo. Częściej korzysta z basenu, aby się napić, dlatego woda powinna być wymieniana raz dziennie lub częściej, jeśli zostanie mocno zabrudzona. Basen powinien być ciężki, aby uniknąć jego przypadkowego przewrócenia i okresowego braku dostępu do wody. Odpowiednie ustawienie basenu w terrarium jest również ważne. Powinien znajdować się on w chłodniejszym miejscu, w oddaleniu od lampy grzewczej, która, ogrzewając wodę, może przyczynić się do nadmiernego i niekontrolowanego zwiększenia wilgotności w terrarium w ciągu dnia.
Wilgotność powietrza w terrarium dla żółwia obrzeżonego powinna wahać się w przedziale 40-60%. Takie wartości najczęściej utrzymują się w terrarium bez dodatkowej ingerencji, poprzez wyparowywanie wody z basenu oraz podłoża. Czasami jednak konieczne jest regularne zraszanie zbiornika rano lub wieczorem, co imituje pojawienie się rosy. Warto zapewnić żółwiowi w terrarium urozmaicone strefy wilgotności i obficiej zraszać chłodniejszą część zbiornika, z której woda tak szybko nie wyparuje.
Czym karmić żółwia obrzeżonego?
Żółw obrzeżony (Testudo marginata) jest roślinożerny i podobnie jak pozostałe żółwie z tego rodzaju żywi się głównie roślinnością trawiastą oraz łąkową. W okresie suchego lata znaczna część roślinności wysycha i w tym czasie jego głównym pokarmem jest susz roślinny. Przewód pokarmowy żółwia obrzeżonego jest przystosowany do trawienia pokarmu bogatego w błonnik. W jego naturalnym pokarmie jest mało białka, tłuszczów i cukrów, dlatego nie powinien zjadać warzyw i owoców. W warunkach hodowlanych powinieneś zapewnić mu podobną dietę do tej w naturze. Nieodpowiednia dieta może spowodować szereg problemów zdrowotnych – od problemów trawiennych, po nieprawidłowy rozwój.
Zadbaj również o to, by dieta była najbardziej obfita na wiosnę po zimowaniu. Wtedy w pokarmie powinny przeważać świeże rośliny i młode pędy, a żółw powinien mieć dostęp do pokarmu przez cały czas. Latem wprowadź dodatek suszu roślinnego i granulatu.
W okresach suszy i upałów gatunek ten staje się mniej aktywny i mniej żeruje, ukrywając się częściej przed wysokimi temperaturami. Po upałach jego apetyt wraca do normy. Na jesień, przed zimowaniem, należy stopniowo ograniczać pokarm. Taki naturalny sposób żywienia to jeden z elementów przygotowujących organizm żółwia do zimowania oraz zapewniających odpowiedni cykl roczny. Pokarm podawaj w płaskiej misce, aby zapobiec zjadaniu podłoża przez żółwia. Kępy traw i ziół możesz wkopać w podłoże w terrarium. Będzie to świetne urozmaicenie dla gada.
Gotowe pokarmy roślinne dla żółwia obrzeżonego powinny być bogate w witaminy A i D3 oraz charakteryzować się stosunkiem wapnia do fosforu wynoszącym 2:1. Takimi cechami charakteryzują się pokarmy Tropical Biorept L oraz Tropical Reptiles Herbivore. Przeczytaj Czym karmić roślinożerne żółwie lądowe?, aby dowiedzieć się więcej o ich żywieniu.
Podczas karmienia żółwia obrzeżonego świeżymi i suszonymi roślinami stosuj suplementy z węglanem wapnia. Są one dostępne w postaci proszku, którym posypuje się pokarm, np. Tropical Vigorept Mineral i Tropical Vigorept Multivit, oraz w formie kawałków szkieletu mątwy (tzw. sepia). Sepia jest doskonałym rozwiązaniem, ponieważ może stale leżeć w terrarium, dzięki czemu żółw będzie mógł z niej korzystać w dowolnym momencie. Dodatkowo, zgryzając sepię, żółw obrzeżony będzie na bieżąco ścierał rogowy dziób.
Czy żółw obrzeżony choruje?
Tak jak każde zwierzę, żółw obrzeżony może chorować lub wymagać zabiegów pielęgnacyjnych. Wiele z jego zdrowotnych przypadłości wynika z nieprawidłowości w opiece nad nim. Znaczący wpływ na zdrowie żółwia ma również dieta. Niektóre choroby są wywołane przez spadek odporności gada lub infekcje wirusowe.
Jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych tego gatunku są przeziębienia, wynikające z gwałtownych dobowych zmian temperatur lub zbyt dużej różnicy temperatur w zbiorniku hodowlanym. Nieleczone przeziębienie może skutkować dalszymi problemami zdrowotnymi. U żółwia obrzeżonego, podobnie jak u innych gatunków, może dochodzić do krzywicy, jeśli nie będzie miał zapewnionego odpowiedniego oświetlenia, diety oraz suplementów. Zdarzają się również infekcje pasożytnicze – zarówno pasożytami wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi (roztocze).
Każdy niepokojący objaw powinien zwrócić uwagę opiekuna. Wczesne wykrycie problemu zwiększa szansę na szybkie wyleczenie żółwia. Warto też zadbać o profilaktyczne wizyty u lekarza weterynarii oraz regularne badanie odchodów.
Czy żółw obrzeżony to dobry wybór dla początkujących?
Żółw obrzeżony (Testudo marginata) jest gatunkiem polecanym na pierwszego żółwia, gdyż opieka nad nim jest stosunkowo łatwa. Należy jednak pamiętać o tym, że mimo to żółw ma swoje specyficzne wymagania, które obowiązkowo trzeba spełnić. Nawet podczas opieki nad odpornym gatunkiem można popełnić błędy. Dlatego warto bardzo dobrze przygotować się merytorycznie, zanim zdecydujemy się na zakup zwierzęcia.
Opracowano na podstawie własnych doświadczeń oraz literatury.
Literatura
- Baza danych o gadach: https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Testudo&species=marginata.
- Baza danych o globalnej różnorodności biologicznej (Global Biodiversity Information Facility): https://www.gbif.org/species/2441502.
- Encyklopedia internetowa: https://en.wikipedia.org/wiki/Marginated_tortoise.
- Schuiten B. I. 2008. Zwierzęta w terrarium, tłum. Borycka-Zakrzewska J. (Wydawnictwo REA, 2011), 107-120.
- Terrarystyka: https://www.terrarium.com.pl/testudo-marginata-zolw-obrzezony/#Warunki_w_niewoli.
- Ullrich W. 2001. Płazy i gady w terrarium, tłum. Karwat M. (Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2005), 104-109.
- Żółw obrzeżony (Testudo marginata) – największy lądowy żółw Europy - 22 października 2025
- Zimowanie żółwi lądowych i wodno-lądowych - 18 sierpnia 2025
- Żółw grecki (Testudo hermanni) – towarzysz na długie lata - 17 marca 2025
