Poznaj dzienne gekony z rodzaju Phelsuma
Bez wątpienia dzienne gekony z rodzaju Phelsuma to jedne z piękniejszych zwierząt jakie można zobaczyć w terrariach. Pomimo, iż są gekonami to nie trudno wypatrzeć je w terrarium, nawet takim z pełnym wystrojem. A to dlatego, że są to gekony o aktywności dziennej. Uwielbiają wygrzewać się w słońcu, łapiąc przy tym korzystne dla ich organizmów promieniowanie UV. Dlatego niemal zawsze w terrarium przebywają w strefie dobrze oświetlonej promiennikami ciepła i źródłem promieniowania UVB.
Gdzie występują i co jedzą felsumy?
Dzienne gekony z rodzaju Phelsuma są charakterystyczne dla wysp Oceanu Indyjskiego oraz południowo-wschodniej Afryki. Występują na Madagaskarze, Komorach, Seszelach, Maskarenach, Andamanach oraz w Mozambiku, Tanzanii, RPA. Rodzaj zawiera około 43 gatunki, z czego 29 występuje na Madagaskarze, a 25 jest endemitami dla tej wyspy. Gekony te, w przeciwieństwie do większości przedstawicieli rodziny Gekkonidae wykazują aktywność dzienną i są zwierzętami heliofilnymi – wybierają siedliska o silnym nasłonecznieniu.
Prawdopodobnie wyewoluowały na Madagaskarze i stąd rozprzestrzeniły się na wiele innych wysp w zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Sugeruje się, iż przodkiem wszystkich Phelsuma mógł być sucholubny gekon z Afryki. Mógł on w dalekiej przeszłości dotrzeć do zachodniego, suchego wybrzeża Madagaskaru zanim rodzaj rozproszył się po bardziej wilgotnych rejonach Oceanu Indyjskiego i ewoluował w wiele gatunków. Dziś rodzaj Phelsuma jest najbardziej zróżnicowanym rodzajem jaszczurek na Madagaskarze.
Gekony z rodzaju Phelsuma prowadzą nadrzewny tryb życia. Zamieszkują habitaty o różnym poziomie temperatury i wilgotności powierza. Można je więc spotkać na skalisto-krzaczastych półpustyniach, w gajach palmowych, zaroślach bambusowych, jak również w nizinnych i wyżynnych lasach deszczowych oraz wysokogórskich lasach mglistych. Wiele gatunków wykazuje silną synantropijność. W pobliża domostw ludzkich zwabia je obfitość pożywienia.
Jaszczurki te są wszystkożerne. Żywią się wszelkimi bezkręgowcami, drobnymi kręgowcami, miąższem owocowym, nektarem i pyłkiem kwiatowym. Dlatego idealnym rozwiązaniem dla nich są pokarmy Tropical Gecko Cream, z których można przygotować aromatyczny, w pełni zbilansowany mus zawierający 40% liofilizowanych owoców, owady (hermetia, jedwabnik, mącznik młynarek) oraz miód i pyłek pszczeli. Dostępne są trzy smaki (morela, figa i truskawka), by zaspokoić gust Twoich podopiecznych.
Jak wyglądają felsumy?
Większość gatunków jest jaskrawo ubarwiona, w odcieniach zieleni z czerwonymi, niebieskimi lub żółtymi znaczeniami w postaci kropek, smug czy pasków. Szczególnie kolorowe bywają dorosłe samce w okresie godowym. Kilka gatunków, szczególnie tych zamieszkujących suche, skaliste habitaty zachodniego i południowo-zachodniego Madagaskaru (Ph. breviceps, Ph. mutabilis, Ph. standingi), cechuje mniej spektakularne ubarwienie w odcieniach szarości i brązu. Osiągają rozmiary od 7cm (Ph. malamakibo) do około 30cm (Ph. guentheri).
Ponadto felsumy mają okrągłe źrenica, a nie eliptyczne. Posiadają również wiele cech wspólnych z innymi gekonami. Między innymi: brak powiek, obecność struktur lamelarnych na spodniej powierzchni palców, która pozwala na wspinanie się po pionowych, gładkich powierzchniach oraz autotomia ogona.
Jak rozmnażają się dzienne gekony z rodzaju Phelsuma?
Felsumy są rozdzielnopłciowe o słabo zaznaczonym dymorfizmie płciowym. Zazwyczaj dobierają się w pary, choć zdarza się, że samce kopulują z wieloma samicami. Wszystkie gatunki są jajorodne. Mniejsze i średnie gatunki osiągają dojrzałość płciową w wieku około 9 miesięcy. W przypadku większych gatunków zdolność rozrodcza występuje czasem nawet dopiero w wieku 18 miesięcy.
Samice w kilka tygodni po udanych kopulacjach z samcem składają po dwa sklejone ze sobą jaja, rzadziej jedno. Samice niektórych gatunków potrafią przechować nasienie. Co pozwala im po jednej kopulacji z samcem wyprodukować kilka zapłodnionych zniosów. Jaja gekonów z rodzaju Phelsuma otoczone są wapienną skorupką, która zaraz po zniesieniu jest wilgotna, miękka i elastyczna.
Samica przez jakiś czas przytrzymuje je w tylnych kończynach, obraca nimi czekając aż skorupka zacznie twardnieć po kontakcie z powietrzem. Następnie umieszcza je w wyszukanym wcześniej, bezpiecznym miejscu. Część gatunków przykleja jaja do płaskich i gładkich powierzchni roślin. Natomiast pozostałe umieszczają je luźno w rozetach roślin o mięsistych liściach, wewnątrz pustych pędów bambusowych czy u nasady liści palmowych.
Młode wylęgają się po kilku tygodniach, w zależności od gatunku i temperatury w jakiej rozwijają się jaja. Po wykluciu są niemal natychmiast samodzielne i zaczynają żerowanie po upływie pierwszych kilku dni.
Najpopularniejszy gatunek z rodzaju Phelsuma
Phelsuma grandis niegdyś traktowana jako podgatunek felsumy madagaskarskiej Ph. madascariensis to najpopularniejszy gatunek w hodowlach amatorskich. Jego stosunkowa łatwość adaptacji w warunkach sztucznych, atrakcyjny wygląd i ciekawe zachowania sprawiają, że nieustannie wzrasta zainteresowanie tym gatunkiem. Już wkrótce napiszę więcej o tym ciekawym gekonie dziennym.
Dawid Krótki
