Wspominając Jacka Wattleya
Jack Wattley był światowej sławy hodowcą paletek, znawcą ryb, a od 2001 roku ambasadorem pokarmów Tropical dedykowanych dyskowcom. Podczas wielu lat swojej pracy stał się autorytetem dla profesjonalistów i hobbystów na całym świecie. Właśnie obchodzimy pierwszą rocznicę jego śmierci (zmarł w Fort Lauderdale na Florydzie, 2 października 2018 roku, tydzień przed swoimi 96 urodzinami).
Akwarystyka to niezwykłe hobby, a na ogół przygoda z nią zaczyna się od małego zbiornika, w którym pływają „jakieś kolorowe rybki”. Z czasem akwarysta zaczyna odkrywać, że te „kolorowe rybki” pochodzą z konkretnego kontynentu, należą do różnych rodzin i mają swoje nazwy gatunkowe.
Dyskowce w akwarium
Pierwszego dyskowca odłowił austriacki zoolog i przyrodnik Johann Natterer. Jego podróż do Ameryki Południowej trwała 18 lat, a zebrane okazy (samych ryb było 1671) przywiózł do Wiednia w 1836 roku. Cztery lata później dyskowiec został opisany przez Jacoba Heckela.
Pierwsze dzikie dyskowce trafiły do zbiorników w USA i w Niemczech dopiero po roku 1930. Były to ryby delikatne, trudne do utrzymania przy życiu w warunkach domowych i takimi pozostały do dnia dzisiejszego. Pierwszego rozmnożenia dyskowców poza środowiskiem naturalnym dokonał najprawdopodobniej niemiecki akwarysta Herbert Haertel w 1933 roku. Do popularyzacji tych ryb przyczyniło się wiele osób, jednak tą, która miała wyjątkowo duży wpływ na hodowlę tego gatunku, był Jack Wattley.
Początek hodowli
Jack Wattley urodził się w Cleveland, w stanie Ohio, w 1924 roku. Tam też uczęszczał na uniwersytet Johna Carrolla, by w wieku 20 lat zaciągnąć się do Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. W 1944 roku wziął udział w największej w historii powietrzno-morskiej bitwie pod Leyte, gdzie siły amerykańskie starły się z flotą japońską.
Po wojnie Jack kontynuował naukę na uniwersytecie w Meksyku, następnie pracował w Buenos Aires i Nowym Orleanie. To właśnie w tym okresie poznał swoją przyszłą żonę, Glorię (razem osiedlili się w Fort Lauderdale). Szybko stał się aktywnym członkiem lokalnej społeczności: przyjął funkcję skarbnika w lokalnym Muzeum Sztuki, a w wolnych chwilach rozwijał swoje zainteresowanie tropikalnymi rybami. Rezultatem tej pasji, w 1962 roku, jest pierwsza z kilku podróży do brazylijskiej Amazonii – w Rio Juruá, gdzie po raz pierwszy poławia dyskowce.
Z kolejnych wypraw przywozi coraz większą ilość ryb. W ten sposób Jack sam pozyskuje ryby do hodowli, poszukując najładniejszych okazów o wyjątkowym ubarwieniu: zależy mu na odłowieniu odmian barwnych określanych jako Royal Green i Royal Blue. Zgromadzone w ten sposób ryby pozwoliły mu rozpocząć hodowlę tych niezwykłych stworzeń, która (jak się okazało po 20 latach) doprowadziła do uzyskania niezwykle atrakcyjnej odmiany barwnej Wattley Turquoise Discus. Eksperci twierdzą, że były to pierwsze ryby o tak dużym kontraście kolorystycznym i barwie niemal fluorescencyjnej.
Wiedza i pasja
Uzyskanie ryb o określonej kolorystyce to nie koniec pracy hodowlanej. Jackowi udało się utrwalić genetycznie odmianę Wattley Turquoise Discus – ryby z jego hodowli słynęły nie tylko z powodu ubarwienia, ale również wysokiej jakości: były zdrowe, w doskonałej kondycji fizycznej i posiadały idealne proporcje. To jednak nie jedyny wkład w rozwój tego gatunku, mianowicie Jack Watley był jednym z pionierów hodowli narybku dyskowców bez udziału ich rodziców. Pamiętajmy, że młode dyskowce, gdy tylko zaczną aktywnie pływać, rozpoczynają żerowanie na wydzielinie skórnej swoich rodziców. Opracowanie techniki odchowu narybku bez udziału rodziców, w tym przede wszystkim przygotowanie odpowiedniego pokarmu, było więc nie lada wyzwaniem.
Większość źródeł przypisuje opracowanie tej metody właśnie Jackowi, podczas gdy niektóre podają, że wiedzę na ten temat zaczerpnął on z publikacji Carolla Friswolda, który z kolei udoskonalił tą metodę na podstawie eksperymentów Harry Matsona. Faktem nie do podważenia jest, że to właśnie Jack Wattley tak dopracował sztuczny odchów narybku dyskowców, że mógł go zastosować na masową skalę. Jego sukces w tej materii był wręcz spektakularny, gdyż nawet 90% jego ryb pochodziło właśnie z takiego chowu.
Jack chętnie dzielił się swoją wiedzą na łamach książek oraz w licznych artykułach prasy akwarystycznej. W magazynie TFH miał swoją kolumnę „Ask Jack”, gdzie odpowiadał na pytania akwarystów związane z hodowlą dyskowców. Współpraca ta trwała aż 23 lata. Ponadto wygłaszał on liczne prelekcje na sympozjach akwarystycznych, jak również był sędzią wystawienniczym. Często spotykał się ze swoimi przyjaciółmi w Niemczech, podróżował także na Daleki Wschód, gdzie sprowadzały go nie tylko przyjaźnie ale też poszukiwanie „świeżej krwi”, czyli nowych, atrakcyjnie ubarwionych dyskowców. Lubił mówić, że to właśnie dyskowce dały mu tylu wspaniałych przyjaciół na całym świecie.
Jack przez lata przyjaźnił się i współpracował z firmą Tropical, 18 lat temu został ambasadorem linii pokarmów Tropical dla dyskowców. Na co dzień karmił nimi ryby, doceniał je i rekomendował na całym świecie. Chcąc upamiętnić tą niezwykle cenną i wyjątkową współpracę, Tropical z okazji rocznicy śmierci Jacka Wattley’a stworzył specjalną edycję pokarmu TRopical Discus Gran D-50, dedykowanego dyskowcom z wizerunkiem znanego hodowcy i znakiem „Jack Wattley’s legacy”.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
dr inż. Aleksandra Kwaśniak-Płacheta