krewetki

Bezkręgowce w diecie ryb akwariowych

Często dieta mieszkańców przeciętnego akwarium opiera się na jednej puszcze pokarmu gotowego i od czasu do czasu żywych lub mrożonych „robakach”. A to zdecydowanie za mało. Wystarczy sobie wyobrazić jak różnorodne pokarmy ryby pobierają w środowisku naturalnym. Jak wiele gatunków owadów, mięczaków, skorupiaków, ryb, roślin i glonów mogą znaleźć w swoim środowisku. Każdy z tych pokarmów różni się pod względem jakości i ilości składników odżywczych, co bez wątpienia wpływa na kondycję ryb. Ważną rolę w diecie ryb pełnią bezkręgowce. Stosuje się je w postaci żywej, w formie mrożonej, liofilizowanej, suszonej lub jako składnik pokarmów gotowych. Dostarczają rybom różnych składników odżywczych, w różnych ilościach i różnej formie. Żaden z tych organizmów samodzielnie, na dłuższą metę, nie zaspokoi potrzeb żywieniowych ryb. Jednak bezkręgowce stosowane łącznie z innymi surowcami stają się bardzo dobrym substytutem naturalnej diety ryb.

Kryl antarktyczny (Euphasia superba)

Dorasta do 6 cm długości. Odżywia się planktonem roślinnym, zimą prawdopodobnie zaczyna polować na zooplankton. Do końca jednak nie wyjaśniono jak udaje mu się przeżyć surową, antarktyczną zimę. Kryl jest źródłem łatwostrawnego białka (ok. 70%) bogatego w aminokwasy egzogenne. Jest chętnie pobierany przez ryby, zwłaszcza w formie przetworzonej – jako dodatek w płatkach, granulatach, tabletkach. W hodowli ryb konsumpcyjnych jest traktowany jako naturalny atraktant. Jego smakowitość dla ryb wynika z obecność niektórych aminokwasów (glicyna, prolina) oraz TMAO (tlenek trimetyloaminy). Substancje te, wykrywane przez chemoreceptory ryb, wpływają na smak i zapach pokarmu. Ponadto oprócz cennego białka, kryl dostarcza rybom nienasyconych kwasów tłuszczowych, z czego 40% stanowią wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT). Przykładem pokarmu z wysoką zawartością kryla jest Krill Gran, Marine Power Krill Formula Granules.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe odgrywają istotną rolę w procesie linienia skorupiaków, stąd zastosowanie kryla, jako dobrego źródła WNKT w pokarmie Shrimp Sticks, który przeznaczony jest dla krewetek słodkowodnych i morskich, a także innych skorupiaków hodowanych przez hobbystów.

Kalmar pospolity (Loligo vulgaris)

Równie bogatym, jak kryl, źródłem białka dla ryb jest kalmar pospolity (Loligo vulgaris). Są to drapieżne zwierzęta morskie, zamieszkujące strefę mórz otwartych o pełnym zasoleniu, gdzie są poławiane w dużych ilościach, z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne. Zawierają ok. 75% białka i 9% tłuszczu, bogatego w WNKT. Bardzo mały procent tłuszczu, a przy tym wysoka zawartość białka czyni z nich ciekawy pokarm dla ryb akwariowych. Badania dowiodły, że karmienie ryb kalmarami i krylem bardzo dobrze wpływa na proces reprodukcji. Ten składnik występuje między innymi w pokarmie Cichlid Color.

Ochotka

Jednym z popularniejszych w naszej szerokości geograficznej bezkręgowcem stosowanym jako pokarm dla ryb jest ochotka – czerwona larwa komara. Chociaż bezsprzecznie ryby uwielbiają ochotkę jej stosowanie niesie pewne ryzyko. Dotyczy to zresztą każdego żywego pokarmu i wiąże się z możliwością wprowadzenia do akwarium patogenów, a często również substancji toksycznych. Jednak ochotka pozyskana w czystym środowisku to wartościowy, wysokobiałkowy pokarm, który w suchej masie zawiera: ok. 60% białka surowego, 10% tłuszczu i 11% popiołu. Zawiera stosunkowo małe ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (ok. 14%). Dlatego nadużywanie tego pokarmu może prowadzić do otłuszczenia i niedoborów WNKT u ryb. Jednak ze względu na wysoką wartość odżywczą i atrakcyjność smakową dla ryb, ochotka jest bardzo dobrym pokarmem dla tarlaków i ryb osłabionych chorobą czy długim transportem.

Rurecznik (Tubifex tubifex)

Równie kontrowersyjnym pokarmem jak ochotka jest rurecznik (Tubifex tubifex). On również występuje w osadach dennych, gdzie żywi się materią organiczną, glonami i bakteriami. Rurecznik jest bardzo bogatym w energię pokarmem, co wynika z dużej zawartości tłuszczu (ok. 20%). Podobnie jak w przypadku ochotki, rurecznikowi przypisuje się istotną rolę we wprowadzaniu pasożytów do akwarium, dlatego stosowanie liofilizacji w celu przygotowania obu tych bezkręgowców jest szczególnie pożądaną metodą konserwacji. Liofilizowanym pokarmem uzyskanym z rurecznika jest Tubi Cubi. Natomiast jako składnik pokarmu płatkowanego rurecznik został użyty w produkcie Tubivit.

Rozwielitka i kiełż zdrojowy

Niskoenergetycznym pokarmem dla ryb, bogatym w substancje balastowe jest rozwielitka (Daphnia pulex) i kiełż zdrojowy (Gammarus pulex). Zawartość białka w tych skorupiakach wynosi ok. 50%, zawartość tłuszczu ok. 2,5% (ale może też przekraczać 20%). Należy pamiętać, że te wartości dosyć istotnie zmieniają się w zależności od diety skorupiaka, która zależy od sezonu i środowiska bytowania. Stosunkowo niska zawartość białka powoduje, że dafnia absolutnie nie jest wskazana jako pokarm podstawowy, zwłaszcza dla młodych ryb. Porównując skład chemiczny ryb konsumpcyjnych karmionych paszą i dafnią, stwierdzono, że te ostatnie zawierały mniej tłuszczu a więcej popiołu i fosforu. Podobne wyniki otrzymano dla ryb karmionych krylem. Dla praktyki akwarystycznej jest to podpowiedź, że skorupiaki oprócz mechanicznego wspomagania pracy przewodu pokarmowego na skutek dużego udziału chityny również ze względu na swój skład chemiczny chronią ryby przed otłuszczeniem i utrzymują je w dobrej kondycji.

Solowiec (Artemia salina)

Doskonałym i bardzo cenionym przez akwarystów i hodowców pokarmem jest solowiec (Artemia salina). Do żywienia ryb stosuje się zarówno formę larwalną – naupliusy, wylęganą samodzielnie w domu jak i osobniki dorosłe w postaci mrożonej, liofilizowanej, żywej lub jako dodatek do pokarmów gotowych. Ponieważ naupliusy artemi w suchej masie zawierają ok. 58% białka, 20% tłuszczu i 10% popiołu, są doskonałym pokarmem dla wylęgu wielu gatunków ryb. Zaleca się jednak urozmaicanie diety młodym rybom również innymi pokarmam. Warto zwrócić uwagę, że dorosła artmia ma o połowę mniejszą zawartość tłuszczu.

Porównanie wartości odżywczych bezkręgowców

Zawartość białka surowego, tłuszczu i popiołu w bezkręgowcach wodnych, [%] suchej masy.

SurowiecSurowe białkoSurowy tłuszczPopiół
artemia – forma dorosła601312
artemia – naupliusy582010
kalmary74,88,83,4
kryl7010,412,6
ochotkowate601011
rozwielitka502,419
rurecznik47,820,14,5

Mimo pozornie bardzo zbliżonych zawartości białka i tłuszczu w omawianych bezkręgowcach, należy pamiętać o różnicach w ich jakości. Bez wątpienia o jakości białka decyduje zawartość poszczególnych aminokwasów i ich wzajemne proporcje. W tłuszczu z kolei interesuje nas między innymi udział NKT lub WNKT. To wszystko powoduje, że dieta ryb powinna być jak najbardziej urozmaicona.

Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych w wybranych surowcach, [%] całkowitej zawartości tłuszczu

 Σn-3Σn-6
wołowina0,63,1
drób1,019,6
ryby17,81,4
kryl24,29,9
kalmary25,714,8
Gammaridae18,96,0
Chironomidae9,63,3

Omawiane w tym artykule skorupiaki są dobrym źródłem naturalnych barwników z grupy karotenoidów, które intensyfikują barwę ryb oraz korzystnie wpływają na zdrowie, rozmnażanie i ogólną kondycję zwierząt.

Zawartość karotenoidów w wybranych surowcach

surowieckarotenoidy [mg/kg]
mączka z kryla80 – 120
olej z kryla700 – 800
artemia- naupliusy90
dafnia700 – 800
gammarus670 – 800
Arthrospira platensis3500
Haematococcus pluvialis15 000 – 30 000
marchewka65

Bezkręgowce w diecie ryb to ważne źródło białka, karotenoidów, chityny. Ponadto bezkręgowce mogą w diecie ryb pełnić rolę naturalnych atraktantów tak jak kryl. Przeczytaj jakie właściwości odżywcze dla ryb mają algi.

dr inż. Aleksandra Kwaśniak-Płacheta

Literatura

Bernard J.B., (1997), Feeding captive insectivorous animals: nutritional aspects of insects as food, Nutrition Advisory Group Handbook, Fact Sheet 003;

Floreto E.A.T; Brown P.B., Bayer R.C., (2001), The efects of krill hydrolysate-supplemented soya-bean based diets on the growth, colouration, amino and fatty acid profiles., Aquaculture Nutrition 7, 33-43;

Gaillard M. i inni, (2004), Carotenoids of two freshwater amphipod species (Gammarus pulex and G. roeseli) and their common acanthocephalan parasite Polymorphus minutus, Comparative Biochemistry and Physiology, Part B 139,129–136;

Ghioni C., Bell J.G., Sargent J.R., (1996), Polyunsaturated Fatty Acids in Neutral Lipids and Phospholipids of Some Freshwater Insects, Comp. Biochem. Physiol. Vol. l14B, No. 2, pp. 161-170;

Greco F.M. i inni, Preliminary Evaluation of Selected Nutrient Composition of Two Life Stages of Artemia salina Before and After Feeding an Enriched Torula Yeast Product, http://www.brineshrimpdirect.com/article_artemia_torula.html;

Kibria G. i inni, (1999), Utilization of wastewater-grown zooplankton: Nutritional quality of zooplankton and performance of silver perch Bidyanus bidyanus (Mitchell 1838) (Teraponidae) fed on wastewater-grown zooplankton, Aquaculture Nutrition 5, 221-227;

Latusek A., (1982), Kalmary jako nowy pokarm dla ryb; Akwarium nr 72;
Nutrient requirements of fish, Committee on Animal Nutrition Board on Agriculture National Research Council, National Academy Press, 1993 Washington;

Sushchik N.N. i inni, (2003), Comparison of fatty acid composition in major lipid classes of the dominant benthic invertebrates of the Yenisei river, Comparative Biochemistry and Physiology Part B 134, 111–122;

Tacon A.G.J., (1987), The nutrition and feeding of farmed fish and shrimp – a training manual 2. Nutrient sources and composition, A report prepared for the FAO Trust Fund GCP/RLA/075/ITA Project Support to the Regional Aquaculture Activities for Latin America and the Caribbean, Food And Agriculture Organization Of The United Nations, Brazil;

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *